Üç koşulun karşılanması durumunda bir yangın veya toz patlaması meydana gelir. Yanıcı tozlar, hava (oksijen) ve bir tutuşma kaynağı bir arada bulunabilir. Bu koşulların meydana gelmesi durumunda yangın meydana gelebilir. Bu koşullardan birinin ortadan kalkması, yangın veya patlama riskini büyük ölçüde azaltacaktır. Yanıcı toz giderilemediği için inert gazların kullanılması veya tutuşma kaynaklarının ortadan kaldırılması mümkündür.
Kıvılcım söndürme sistemleri sanayi ve zanaatta önleyici yangın ve patlamadan korunma sistemleri olarak kurulmaktadır. Günümüzde pek çok endüstri kıvılcım söndürme sistemleri olmadan ekonomik olarak işletilememektedir. Teknik olarak kullanım alanları dikkate alındığında yangına karşı son derece etkili ve önleyici koruma sistemidir.
Kıvılcım ve ateş üretimi Yüksek düzeyde rafine edilmiş hammaddeler gibi yanıcı maddeler ve oksijen (ortam havası) mevcutsa ve bir ateşleme kaynağı aynı anda minimum ateşleme enerjisine ulaşırsa, yangın veya toz patlaması her zaman meydana gelebilir.
Filtreler ve silolardaki havanın sakinleşmesi ve malzeme yoğunluğu ve buna bağlı malzeme/oksijen ilişkisi nedeniyle bu alanlar son derece tehlike altındadır. Neredeyse tüm üretim tesisleri bu potansiyel risk ile karşı karşıyadır. Bu sistemleri yangın ve toz patlamasını önleyici olarak kıvılcım söndürme sistemleri ile donatmak mümkündür. Kıvılcım söndürme sistemi kullanılarak, taşıma sırasında tutuşma kaynakları tespit edilir ve çoğunlukla üretim kesintiye uğramadan ortadan kaldırılır.
Kıvılcım söndürme sisteminin yapısı ve çalışma modu dikkate alındığında yangın söndürme sisteminin üç ana unsuru vardır;
- Kontrol Paneli
- Kıvılcım (Spark) Dedektörleri
- Otomatik Söndürme Sistemi
Kontrol Paneli: Kıvılcım (Spark) söndürme sisteminin merkezidir. Dedektörlerden sinyaller alır ve önceden programlanmış karşı önlemleri etkinleştirir. Tesisin farklı yerlerinden gelen bireysel kıvılcım dedektörlerinin tüm sinyalleri kontrol konsolunda bir araya gelir. Bağlı söndürme ekipmanı veya ilgili algılama bölgesinin alarm rölesi çıkışı gecikmeden etkinleştirilir.
Spark (Kıvılcım) Algılama Detektörleri: Ateşleme kaynaklarını (kıvılcım-spark) tespit etmek için kullanılır. Kıvılcımlar veya için için yanan parçacıklar tarafından yayılan kızılötesi radyasyonu, hatta bazen toz tabakasından veya taşınan malzemeden bile algılarlar. Sistemde kıvılcım (Spark) tespit edilmesi durumunda kıvılcım dedektörleri, bu sinyalleri değerlendiren ve otomatik olarak belirli karşı önlemleri başlatan kontrol panosuna alarm sinyalleri gönderir. Kullanım yerine veya uygulamaya bağlı olarak farklı kıvılcım dedektörleri mevcuttur; Çok yüksek ürün sıcaklıklarında kullanıma yönelik veya gün ışığı etkisi altında kıvılcım tespiti için kullanılan kıvılcım dedektörleri buna örnektir.
Otomatik Söndürme Sistemi: Çoğu durumda söndürme su ile yapılır. Otomatik söndürme ünitesi; Kontrol Paneli, Kıvılcım Detektörleri, haricinde “Pompa Grubu, Su deposu, Manual Kesme Vanası, Solenoid Vana, Flow Switch, Su Püskürtme Nozulları ve Boru Ağından” oluşur. Tespit edilen ateşleme kaynağının veya sparkın güvenilir bir şekilde söndürülmesini sağlamak için kıvılcım dedektörleri ve söndürme ünitesi belirli bir mesafeye yerleştirilmelidir. Bu mesafeye kıvılcım söndürme aralığı olarak adlandırabiliriz. Bu aralık taşınan malzeme ve boru içindeki akış hızına bağlı olarak üretici firma tarafından belirlenmiş tablolar kullanılarak belirlenir.
Otomatik söndürme sistemi, kıvılcımların yakalanıp söndürülmesi için kanal içinde geçici olarak su sisi oluşturur. Başka kıvılcım tespit edilmezse su uygulaması otomatik olarak durdurulur; böylece üretim sorunsuz bir şekilde devam edebilir.
Çok yüksek ısı azaltma kapasitesi sayesinde mükemmel bir söndürme etkisine ulaştığı için ağırlıklı olarak su söndürücü madde olarak kullanılmaktadır.Optimum söndürme etkisi, suyun çok ince bir sis formuna ulaması ve su yüzeyinin mümkün olduğu kadar geniş tutulmasıyla elde edilir. Özel bir veya birkaç nozul ve yeterli proses suyu basıncı, sağlıklı sis oluşumunu sağlar.
Bazı durumlarda su, söndürme maddesi olarak uygun değildir. Örneğin hafif metaller su kullanılarak söndürülemez veya şeker endüstrisinde olduğu gibi erime ve yapışma nedeni ile proses bozulur. Bu nedenle bu tür sistemlerde malzeme geçişine yönelik deflektörler veya taşıma akışını kapatacak sürgü ve flaplar kullanılmaktadır. Bu mekanik sistemlerin reaksiyon süreleri sulu söndürme süresi kadar kısadır.
Hızlı bir şekilde etkili olması ve bu özel kullanım durumu için emsalsiz hızlı soğutma etkisi nedeniyle olası alternatifler arasında yangın söndürücü madde olarak su en fazla tercih edilmektedir. Bazen su yerine kanal içine gaz basıldığı da olur.
Kıvılcım Söndürme Sistemi Kullanım Alanları
- Ağaç Endüstrisi
- Geri Dönüşüm Endüstrisi
- Pelet Yakıt Üretimi
- Gıda Endüstrisi
- Tekstil Endüstrisi
- Metal Endüstrisi
- Mobilya Endüstrisi
- Kağıt Endüstrisi
- Hayvan Yemi
- Tütün Endüstrisi
- Hijyenik Ped Üretim Endüstrisi
- Un Üretimi
- Şeker Endüstrisi
- Kahve Endüstrisi
- Kakao Endüstrisi.
Kıvılcım söndürme sistemlerinin uygulama alanları Yanıcı maddelerin işlendiği, taşındığı, filtrelendiği veya kurutulduğu her yerde kıvılcım veya sıcak parçacıkların neden olduğu yangın ve patlama tehlikesi mevcuttur. Kıvılcım söndürme sistemi yangınları ve toz patlamalarını önleyebilir.
Başlangıçta MDF üretimi, sunta üretimi, OSB üretimi, kontrplak üretimi başta olmak üzere ahşap endüstrisi için geliştirilen güvenlik konsepti günümüzde tüm üretici endüstrilere aktarılabilmektedir.
